katarraktisvillage

Το μουσικό όργανο μου και εγώ. 8 Μουσικοί μας λένε την γνώμη τους

Είναι πάντα δίπλα μου. Με παρηγορεί στις δύσκολες στιγμές, μου προκαλεί αξέχαστες συγκινήσεις και φέρνει καθαρή χαρά στη ζωή μου, και μερικές φορές, τον βαθύτερο πόνο. Σε τι αναφέρομαι; Φυσικά, το μουσικό μου όργανο.
 Είναι εκπληκτικό να σκεφτόμαστε πόσο θετική επίδραση μπορεί να έχει ένα όργανο στη ζωή μας, πόσο η μουσική που δημιουργεί μπορεί να αγγίξει τις βαθύτερες χορδές της ψυχής μας και να μας βοηθήσει να αντιμετωπίσουμε τη ζωή, ειδικά όταν είναι δύσκολη. 
Αυτά τα μοναδικά εργαλεία δημιουργούν πάντα νέες προκλήσεις για εμάς, μας βοηθούν να μεγαλώσουμε και να ωριμάσουμε και μας προσφέρουν καταφύγιο σε περιόδους κρίσης (όπως αυτή που βιώνουμε τώρα). Ένας καλύτερος φίλος, ένας περιπετειώδης σύντροφος…

Εγώ και το όργανο μου, εν συντομία: μια αδιαχώριστη ομάδα, φίλοι για τη ζωή. Η σχέση που έχει κάθε μουσικός με αυτό ή τον μουσικό συνεργάτη του είναι μοναδική και ξεχωριστή.

Αυτό το άρθρο ξεκίνησα να σκέφτομαι να το γράψω, σε χρόνους εγκλεισμού, βλέποντας πόσο άρχισε να το επηρεάζει η κλεισούρα το παιδί μου και σε συνδυασμό με πολλά προβλήματα υγείας της μητέρας της και γυναίκας μου, η έξοδος της από αυτά είναι η μουσική. Μπαγκέτες, ακουστικά και δώσε !!!
Πολλές φορές ζηλεύω που δεν μπορώ να παίξω και εγώ έστω κάτι της, έτσι να ξεδώσω, βέβαια εγώ γράφω αρθρακια στο blog και ο καθένας μας κάτι έχει βρει να εκτονώνεται.

Διαβάστε τις σκέψεις - γνώμες των φίλων μουσικών μας

(Maria Anissegou - Μαρία Ανισέγκου):
Η σχέση με το μουσικό μου όργανο έχει περάσει από διάφορα στάδια. Θυμίζει πολύ τις ανθρώπινες σχέσεις. Ξεκίνησε με ενθουσιασμό και αθωότητα. Πέρασε από μονοπάτια απόλαυσης, εκτόνωσης, απογοήτευσης, ανασφάλειας. Μεγαλώνοντας έρχεται μια σταθερότητα. Είναι το μέσο για να εκφράζομαι, να αλληλεπιδρώ με τους συμπαίκτες μου και το κοινό. Είναι η δουλειά μου και το χόμπι μου. Η περίοδος που διανύουμε είναι πολύ δύσκολη. Η πανδημία έχει απομονώσει τον κόσμο. Οφείλουμε οι καλλιτέχνες να υπενθυμίζουμε στους εαυτούς μας και στον κόσμο με κάθε διαθέσιμο μέσο πως η τέχνη εκφράζεται με προσωρινό τρόπο και θα επανέλθει με αυτόν που προσφέρει σε όλους ικανοποίηση.

(Γιώργος Φαραντάκης) :
Το μπουζούκι και η μουσική γενικότερα, ήταν και είναι ένας διαφορετικός τρόπος επικοινωνίας, στην ουσία, του εσωτερικού μας κόσμου, με τον περιβάλλοντα κόσμο. Μια κοινή εσωτερική ανάγκη των ανθρώπων, να εκφράσουν τις σκέψεις και συναισθήματα τους, μέσα από διαφορετικούς όμως κώδικες (ήχους και μελωδίες). Αυτό είναι που κάνει και τον κόσμο της μουσικής τόσο ιδιαίτερο και μοναδικό, και εμάς που δόθηκε η ευλογία να καταπιαστούμε μαζί της, τόσο τυχερούς.!! Δεν θα έλεγα ότι είναι μόνο ένας ''δρόμος'' για να ξεφεύγουμε από την οποιαδήποτε εξωτερική συνθήκη ή πραγματικότητα που βιώνουμε, αλλά κυρίως είναι το μέσο που θα μπορούσε να εκφράσει και να μετουσιώσει την περιρρέουσα αυτή πραγματικότητα σε κάτι δημιουργικό και ελπιδοφόρο για το μέλλον.!!

Τον Μάρτη του 2008 άρχισα να φοιτώ στο Τμήμα Λαικής και Παραδοσιακής Μουσικής στην Άρτα, με ειδίκευση στο «κανονάκι» και δάσκαλό μου τον Απόστολο τον Τσαρδάκα
Αφού αποφοίτησα και επέστρεψα στο νησί μας, τη Χίο, συμμετείχα σε εκδηλώσεις παραδοσιακών χορών, φεστιβάλ χορωδιών, στα 100χρ τα Ελευθέρια της Χίου (2012), στο CD «ΜΟΥΣΙΚΕΣ ΜΝΗΜΕΣ ΚΑΡΔΑΜΥΛΩΝ» (2015). Δίδαξα στο Μουσικό Σχολείο Χίου (2016- 2019), συμμετείχα σε μουσικές βραδιές σε διάφορες πλατείες σε χωριά του νησιού καθώς σε ταβέρνες και πανηγύρια (2017-2019).
Αρχικά, το σχήμα απαρτιζόταν από κανονάκι και λαούτο (Δημήτρης Κοντός) και ξεκινήσαμε τον Αύγουστο του 2015. Το ρεπερτόριό μας ήταν κυρίως παραδοσιακά κομμάτια Μ.Ασίας & νησιά Αιγαίου. Στη συνέχεια, προσθέσαμε κρητικά & ποντιακά καθώς παίζαμε με 2 αγαπημένους φίλους που παίζουν τις αντίστοιχες λύρες.
Ο κόσμος μας ακολουθούσε παντού, είτε στο κέντρο της πόλης, είτε σε μακρινά χωριά, γιατί άκουγε κάτι διαφορετικό, που νοσταλγούσε ν’ ακούσει, αλλά δεν υπήρχε!

Μου άρεσε να παίζω κομμάτια που είχα μάθει να χορεύω (μέσα από Συλλόγους με παραδοσιακούς χορούς τα παλαιότερα χρόνια). Το ίδιο αισθανόταν και το κοινό, ήθελε να τα χορέψει και εκτός «μαθήματος», σε πλατεία. Υπήρχε απίστευτη χημεία. Κάθε βραδιά ήταν ξεχωριστή και θα μου μείνει αξέχαστη.
Τον Σεπτέμβριο του 2019 ήρθα μόνιμα στην Αστόρια Ν.Υόρκης. Ευτυχώς, πρόλαβα να παίξω σε διάφορες εκδηλώσεις, σε κάλαντα τα Χριστούγεννα, σε μια συναυλία- αφιέρωμα στον κ. Λίνο Κόκοτο, σε χοροεσπερίδες από χιώτικους συλλόγους.

Τον Μάρτιο του 2020 έκανε την εμφάνισή του ο κορονοιός, που ρήμαξε κάθε γωνιά του πλανήτη. Η μουσική «πάγωσε», οι μουσικοί «μαράζωσαν»! Όμως, μέσα στα σπίτια των μουσικών ανθίζουν νέες δημιουργίες. Ο καθένας εκφράζεται και εξωτερικεύει τις ανησυχίες του συνήθως μέσα απ’ τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Εγώ προσωπικά δεν ένιωσα την ανάγκη να το επιχειρήσω.

Το όργανο είναι η προέκταση των χεριών μας και μας συντροφεύει όχι μόνο στις χαρές αλλά και στις λύπες.

Τα μέτρα στη Ν.Υόρκη δεν είναι τόσο περιοριστικά όσο στην Ελλάδα. Επιβάλλεται η χρήση της μάσκας και αποστάσεων, αλλά μπορούμε να κυκλοφορούμε. Όταν ο χώρος επιτρέπει να κρατηθούν προληπτικά αποστάσεις, βρισκόμαστε με φίλους και παίζουμε..!

Εύχομαι να λήξει το συντομότερο και να ανταμώσουμε όλοι μαζί σε πλατείες, σε γλέντια, σε χαρές!

Είμαι πολύ αισιόδοξος άνθρωπος, δεν θα άλλαζα τίποτα απ’ τη ζωή μου και εύχομαι στα ακόμη καλύτερα για όλους!



(Stavros Papastavrou) :
Ασχολούμαι με το λαούτο τα τελευταία 24 χρόνια. Η σχέση μου μαζί του έχει περάσει από διάφορες φάσεις. Πολύ συχνά την παραλληλίζω με μια σχέση με ένα ανθρώπινο πρόσωπο: όσο περισσότερο ασχολούμαι μαζί του, τόσο πιο πολύ το κερδίζω και με κερδίζει και, αντίθετα, όσο το αφήνω, τόσο κι αυτό απομακρύνεται από μένα. 
Υπάρχουν στιγμές κατά τις οποίες ανυπομονώ να το πιάσω στα χέρια μου, δεν θέλω να το αποχωριστώ, ενθουσιάζομαι και συγκινούμαι παίζοντάς το, αλλά και στιγμές κατά τις οποίες νευριάζω μαζί του, απογοητεύομαι από αυτό, και ενδέχεται να μην με ελκύει έως και καθόλου. Κάποιες φορές αισθάνομαι να το απογοητεύω κι εγώ ο ίδιος. Και όλα αυτά απορρέουν από το γεγονός ότι το λαούτο και, γενικά, ένα μουσικό όργανο είναι πραγματικά ένας ζωντανός οργανισμός.

Αυτό που με εντυπωσιάζει στο λαούτο, πέρα από τις εκτελεστικές του δυνατότητες, είναι το ότι λειτουργεί και ως ένας έμπιστος φίλος, ως ένα ασάλευτο στήριγμα σε δύσκολες στιγμές. 

Πάμπολλες φορές έχω νιώσει η επαφή μαζί του να δρα ευεργετικά πάνω μου, να μου ανεβάζει τη διάθεση, να μου τονώνει το ηθικό, να με βοηθάει να ξεφύγω από κακές σκέψεις και καταστάσεις, να λειτουργεί εν τέλει άκρως ψυχοθεραπευτικά ως μια «οδός σωτηρίας» από κάποια «αδιέξοδα». Μπορώ να πω πως όταν η σχέση μου με το λαούτο είναι καλή, όλα βαίνουν καλύτερα· βλέπω τον κόσμο με άλλη ματιά!

Αυτό όμως με το οποίο απορώ είναι το ότι, χωρίς να έχω έρθει σε σωματική επαφή μαζί του, μόνη η παρουσία του οργάνου μες στη θήκη του στο χώρο που βρίσκομαι, μου αποπνέει μια αίσθηση σιγουριάς που με συμπληρώνει μυστηριακά.

Θεωρώ πλέον ότι το όργανο αυτό αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι και προέκταση του εαυτού μου.

(Fotis Pezos) :
Το βιολί και η βιόλα μου είναι η προέκταση και η επέκταση του εαυτού μου. Μαθημένοι από παιδάκια οι μουσικοί σε κάποια μορφής καραντίνα, εφόσον μαθαίνουμε από πολύ μικρή ηλικία έννοιες όπως μελέτη, αφοσίωση, αυτοσυγκέντρωση, απομόνωση, το άκουσμα της πρώτης καραντίνας φάνταζε ιδανική περίοδος για εμάς σε πρώτη ανάγνωση. Ειδοποιός διαφορά ήταν όμως η έλλειψη έκθεσης της ψυχής σου στο κοινωνικό περίγυρο, στο συντονισμό των συχνοτήτων του κοινού σου, η έλλειψη απλά του σκοπού σου, του προορισμού σου. Έτσι περάσαν διαστήματα σκληρής μελέτης και διαστήματα συνειδητής – υποσυνείδητης απραγίας. Η συν-κίνηση από ένα «βιντεάκι» ποτέ δε θα υπάρξει τόσο πλούσια όσο από τις ταλαντώσεις των χορδών μιας ζωντανής συναυλίας, κοινωνίας. Αυτονόητα συνεπάγεται ότι μετά από όλη αυτή τη μάχη θες ζωντανούς ακροατές. Έτσι αυτές τις ημέρες το μουσικό όργανο αποκτά τη δική σου υπομονετική προς-ευχή για το καλύτερο και πιο ειρηνικό «Αύριο» που σου ψιθυρίζουν οι χορδές του ότι κοντεύει….

(Olga Holdorff) : 

Η αγάπη για το βιολί ξεκίνησε από πολύ μικρή ηλικία, έλαβα τα πρώτα μαθήματα στην ηλικία των 4 ετών και χρωστάω πολλά στην πρώτη μου δασκάλα, η οποία δυστυχώς έφυγε πριν από μερικές εβδομάδες. 
Έδωσε σε εμάς τα παιδιά αγάπη και παιχνιδιάρικο τρόπο με το όργανο.
Έτσι, ο πρώτος σπόρος φυτεύτηκε νωρίς.

Όταν πήγα κατασκήνωση 3 εβδομάδων στην ηλικία των 12 ετών και πήρα ένα φτηνό δεύτερο βιολί μαζί μου. Ακόμα και αυτό το όργανο το φρόντιζα όπως το "καλό" βιολί μου. Ο σεβασμός ήταν ο ίδιος.

Στις σκηνές υπήρχαν μυρμήγκια σε όλα τα σακίδια και ρούχα στη σκηνή.
Για να προστατέψω το βιολί, έβαλα τη θήκη του βιολιού στο Sleeping Bag μου.
Δεν ήταν πολύ άνετο, αλλά το βιολί ήταν προστατευμένο εκεί.
Ακόμα και αργότερα, αυτό συνέβαινε πάντα. Αν δεν κοιμόμουν σε ένα δωμάτιο με το όργανο μου, δεν ένιωθα άνετα.

Είχα ακούσει πολλά κονσέρτα βιολιού από διαφορετικούς διερμηνείς από πολύ νωρίς. Μερικά ξανά και ξανά. Για παράδειγμα, θα μπορούσαν να μου παίξουν δύο μέτρα κάπου από το κοντσέρτο βιολιού του Mendelssohn η έργο του Sarasate και θα καταλάβαινα ποιος διερμηνέας ήταν.

Ήθελα να παίξω τα κομμάτια και τα έπαιξα μετά.
Το βιολί ήταν η σωστή μορφή έκφρασης για μένα.
Μια βαλβίδα που είναι ακόμα.
Μπορώ να γράφω e-mails 6 ώρες την ημέρα και να αφιερώνω αρκετές άλλες για το φεστιβάλ και έχω πετύχει πολλά, αλλά αν δεν παίξω βιολί η μέρα μου δεν είναι ακόμα ικανοποιητική για μένα.

Ακόμα κι αν έχεις συναισθήματα όπως ο θυμός η θλίψη, μετά το παίξιμο είσαι ήρεμη και στοχευμένη.

Το χρειαζόμαστε ένα παραπάνω τέτοιες εποχές.
Επίσης, κάνοντας μουσική με άλλους, μοιράζεσαι κάτι όμορφο.
Παίζω μουσική και το χρειάζομαι όπως τον αέρα που αναπνέουμε.
Τώρα που δεν γίνονται συναυλίες κάνουμε σχέδια για το μετά, που θα μπορούμε να επιστρέψουμε μαζί και να κάνουμε μουσική μαζί ξανά.

(ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΚΑΨΟΚΑΒΑΔΗΣ) :

Γύρω στα δέκα, άρχισα να μαθαίνω κλασική κιθάρα.

Σύντομα, ωστόσο, στη ζωή μου μπήκαν και άλλα έγχορδα. Ως μαθητής μουσικού γυμνασίου, σχεδόν αμέσως απέκτησα έντονη αγάπη για τον ταμπουρά, τα μπουζουκοειδή (τζουράς, μπαγλαμάς) και το ούτι.
Στη Β’ Λυκείου είδα, για πρώτη φορά, από κοντά το πολίτικο λαούτο και το ερωτεύτηκα.

Τότε (τέλη δεκαετίας του ΄90) δεν έβρισκες ετοιμοπαράδοτο τέτοιο όργανο. Μέχρι, λοιπόν, να αποκτήσω δικό μου, ο δάσκαλός μου -Νίκος Γράψας- μου είχε δανείσει το δικό του.

Το όργανο έφτασε στα χέρια μου, όταν πλέον ήμουν μαθητής της Γ’ Λυκείου. Είχε «τσοντάρει» κι ο παππούς μου κάποια λεφτά…

Αυτό θα ήταν, τελικά, το όργανο με το οποίο θα δενόμουν στενά για μια ολόκληρη ζωή.

Μετά το λύκειο κάθισα δυο χρόνια κοντά στον Ross Daly για να μάθω το ρεπερτόριο για το οποίο σχεδιάστηκε· οθωμανική κλασική μουσική. Αργότερα πήρα και κάποια μαθήματα από τον Περικλή Παπαπετρόπουλο και τον Σωκράτη Σινόπουλο, οι οποίοι, εκτός από σπουδαίοι σολίστες, συναποτελούσαν το μοναδικό ντουέτο πολίτικων λαούτων στη χώρα.

Το 2001 χρειάστηκε να παραγγείλω καινούργιο, καλύτερο όργανο.

Εκείνα τα χρόνια έπαιζα σε ένα συγκρότημα (Ματ σε 2 Υφέσεις) στο οποίο η αρμονία επικρατούσε κι εγώ δυσκολευόμουνα, με το ασυγκέραστο λαφτάκι μου, να ακολουθήσω…

Σκέφτηκα να παραγγείλω το πρώτο πεντάχορδο πολίτικο λαούτο που φτιάχτηκε ποτέ. Άλλαξα και το κούρδισμα. Μπορούσα, πια, να συνδυάσω σε ένα όργανο τεχνικές από το ούτι, αλλά και την κλασική κιθάρα.

Το 2008 γνώρισα τον Νίκο Μαμαγκάκη, ο οποίος άρχισε να συνθέτει πράγματα αποκλειστικά για το συγκεκριμένο όργανο. Πολλές φορές, δε, αντικαθιστούσα στην ορχήστρα του το τσέλο, την κιθάρα και έπαιζα θέματα σολιστικών οργάνων. Θεωρώ ότι, εκείνη την περίοδο, ανέβασα κατακόρυφα το επίπεδό μου…

Μέχρι σήμερα, το λαούτο αποτελεί το βασικό μου όργανο· αυτό στο οποίο δεν σκέφτομαι όταν παίζω, αυτό με το οποίο μπορώ να κάνω prima vista με μεγάλη ευκολία…

Το πεντάχορδο λαφτάκι μου, το οποίο έχει αποκτήσει έναν μεγαλύτερο αδερφό από την Τουρκία και περιμένει άλλον έναν, είναι ο φίλος που με έχει προδώσει τις λιγότερες φορές, που με έχει ξελασπώσει επανειλημμένως, που μου έχει φέρει χρήματα…

Το κυριότερο, όμως, είναι ότι συχνά πυκνά μού υπενθυμίζει ότι αν δεν μελετάω συχνά και δεν ασχολούμαι μαζί του όσο πρέπει δεν μπορεί να μού κάνει τα χατίρια…

Και είναι τόσο σπουδαίο ο φίλος σου να σού λέει την αλήθεια..!

 

Η πανδημία άλλαξε άρδην τη ζωή μας χωρίς να μας ρωτήσει. Οι φόβοι, οι περιορισμοί, η απομόνωση, η αδυναμία να συναντηθούμε με συγγενείς, φίλ@ς ή αγαπημέν@ς μας, τα κυλιόμενα lockdown και η αβεβαιότητα που κρύβει το μέλλον, έχουν διαμορφώσει την ψυχοσυναισθηματική μας (αν)ισορροπία. Στραφήκαμε να βρούμε τρόπους και διεξόδους να αντιμετωπίσουμε το στρες, το άγχος, τη μοναξιά, την «κλεισούρα», ο καθένας και η καθεμία με το δικό του και το δική της τρόπο. Ένας από αυτούς ήταν η στροφή μας σε κάποιο χόμπι, με τα πιο δημοφιλή να είναι σε σειρά προτεραιότητας η μουσική, η άσκηση, και η μαγειρική[1]. Συγκεκριμένα για τη μουσική, σε άρθρο του Ιουνίου 2020, όταν βγαίναμε από το πρώτο lockdown, επισημαίνεται μία αύξηση σε αγορές μουσικών οργάνων στη χώρα μας, με συχνότερη επιλογή την κιθάρα και το γιουκαλίλι (https://www.iefimerida.gr/ellada/koronoios-moysiki-karantina-kithara-gioykalili). Η μελέτη του Herrero και των συνεργατών του,1 σχετικά με τη στροφή που παρατηρήθηκε στη μουσική κατά τη διάρκεια της πανδημίας, έδειξε ότι αυτό πιθανόν να οφείλεται στον μηχανισμό του αισθήματος απόλαυσης και επιβράβευσης που ενεργοποιείται κατά την ενασχόλησή μας με τη μουσική.[2] Από τα δεδομένα που συγκέντρωσαν από 1031 συμμετέχοντες, φάνηκε ότι η μουσική αποτελεί σημαντικό μέσο για την βελτίωση της ευεξίας και αποτελεσματικό τρόπο για τη διαχείριση ψυχοσυναισθηματικών δυσκολιών.1 Αυτό παρατήρησα κι εγώ στις μαθήτριές μου, στους φοιτητές και στις φοιτήτριες αλλά και σε μένα την ίδια. Αν και συνήθως ως μουσικοί αναζητούμε τις μοναχικές ώρες μελέτης και εξάσκησης, πέρα από αυτές, μέσα στην πανδημία αναζητήσαμε και τη σύμπραξη, την από κοινού δημιουργία και τη μουσική επικοινωνία μέσα από διάφορες διαδικτυακές πλατφόρμες. Ψάξαμε για προγράμματα με δυνατότητα πολύ μικρής έως ελάχιστης χρονοκαθυστέρησης για να μπορούμε να συνυπάρξουμε μουσικά, όπως το Jamulus ή το JackTrip, για πλατφόρμες που να μας επιτρέπουν να συν-δημιουργούμε σε πραγματικό χρόνο μαζί, όπως το SoundTrap, αλλά και για προγράμματα να αφεθούμε και να παίξουμε παρέα, όπως το συνεργατικό πιάνο του ChromeMusicLab. Με προβληματίζει που δεν μπορώ να δω το τέλος αυτής της πανδημίας και των αλλαγών που έχει φέρει στον τρόπο της ζωής μας, αλλά το σίγουρο είναι ότι παράλληλα με το πιάνο που είναι ένα διάλειμμα στο πρόγραμμά μου, θα έχω μάθει να παίζω πολύ καλά το γιουκαλίλι!

[1] Herrero, E. M., Singer, N., Ferreri, L., McPhee, M., Zatorre, R., & Ripolles, P. (22 Δεκεμβρίου 2020). Rock ’n’ Roll but not Sex or Drugs: Music is negatively correlated to depressive symptoms during the COVID-19 pandemic via reward-related mechanisms. PsyArXiv. https://doi.org/10.31234/osf.io/x5upn

[2] Lonsdale, A. J., & North, A. C. (2011). Why do we listen to music? A uses and gratifications analysis. British Journal of Psychology, 102(1), 108–134. https://doi.org/10.1348/000712610X506831

Υ.Γ Ελπίζω να τελειώσει σύντομα όλο αυτό και να σας ακούσουμε από κοντά!!

Και να κλείσω με τα λόγια του φίλου μου του Θεόδωρου Κουέλη σε μια συζήτηση που είχαμε πριν λίγες μέρες

 Το ζω ήδη με την μουσική σε διάφορες συμμετοχές μου σε αυτό που λέμε live stream και εκλιπαρώ τον κόσμο και τους καλλιτέχνες να μην <<συνηθίσουμε>> αυτό το είδος εκτέλεσης των έργων…. Δεν έχει καμία σχέση με την πραγματική <<συνουσία>> που προσφέρει απλόχερα η τέχνη και ζυμώνει τους ανθρώπους και τις σχέσεις τους. Ας το χρησιμοποιήσουμε σαν αναγκαίο μέσο και όχι να εδραιωθεί…)
Share:

Η σφαγή της Χίου. Αντιγόνη Καρύτσα Φιλόλογος

Οι Έλληνες, μετά από 400 περίπου χρόνια σκλαβιάς, επαναστάτησαν εναντίον των Οθωμανών, τον Μάρτιο του 1821, με επίκεντρο την Πελοπόννησο και τη Στερεά Ελλάδα για να αποτινάξουν τον τουρκικό ζυγό. Παράλληλα, επαναστατικές εστίες ξεσπούσαν σε όλη την υπόλοιπη Ελλάδα, τόσο στον ηπειρωτικό χώρο όσο και στον νησιωτικό.

Η Χίος, την περίοδο αυτή, ήταν ένα νησί με σημαντικό ελληνικό πληθυσμό και μεγάλη οικονομική ανάπτυξη λόγω της καλλιέργειας και της εκμετάλλευσης των μαστιχόδεντρων. Η μαστίχα αποτελούσε και την αφορμή για την παραχώρηση προνομίων και φοροαπαλλαγών από τους Οθωμανούς προς τους κατοίκους του νησιού. Τα έσοδα από την καλλιέργεια της μαστίχας παραχωρούνταν στην αδερφή του σουλτάνου Μαχμούτ Β΄. Στο νησί λειτουργούσε το Γυμνάσιο, όπου είχαν διδάξει σημαντικοί λόγιοι και διδάσκαλοι όπως οι: Αδαμάντιος Ρώσιος, Αθανάσιος Πάριος, Δωρόθεος Πρώϊος, Κωνσταντίνος Βαρδάλαχος, Ιωάννης Τσελεπής και Νεόφυτος Βάμβας. Οι κάτοικοι όμως γνώριζαν και την τουρκική καταπίεση, ιδιαίτερα μετά τον ερχομό του Βαχήτ πασά.

Η πρώτη σύλληψη της ιδέας της εξέγερσης των Χίων ανήκε στον λόγιο-διδάσκαλο, Νεόφυτο Βάμβα, ο οποίος καταγόταν από το νησί. Ευρισκόμενος στην Ύδρα, όταν ξέσπασε η επανάσταση εκεί, θεώρησε πως ήρθε η ώρα της απελευθέρωσης και για τους συμπατριώτες του. Έπεισε λοιπόν τους Υδραίους και τους Σπετσιώτες ότι πριν την εκστρατεία στο Ιόνιο έπρεπε να προηγηθεί η Χίος, καθώς ο πλούτος του νησιού θα συνέβαλε στην αύξηση των πόρων της Επανάστασης.

Έτσι, τον Μάιο του 1821, πλοία του ελληνικού στόλου υπό τη διοίκηση του ναυάρχου Γιακουμάκη Τομπάζη, προσέγγισαν το νησί της Χίου, προσπαθώντας να πείσουν τους κατοίκους της να προσχωρήσουν στην Επανάσταση. Όμως δε βρήκαν θετική ανταπόκριση ενώ οι Οθωμανοί, αφού οχυρώθηκαν στο φρούριο, συνέλαβαν κάποιους Έλληνες και ένα σώμα ατάκτων πέρασε στο νησί για τη διατήρηση της τάξης και της ασφάλειας. Παράλληλα, οι πρόκριτοι παρακάλεσαν τον στόλο να αναχωρήσει, φοβούμενοι τα αντίποινα των Τούρκων, ο οποίος απέπλευσε στις αρχές Μαΐου. Οι Οθωμανοί εκδήλωσαν τη μανία τους, στέλνοντας 5.000 στρατιώτες υπό τον Μπεχήδ πασά, συνέλαβαν όλους τους προκρίτους και ενίσχυσαν το φρούριο.

Τον Ιούλιο του 1821, υπήρξε ένα άλλο σχέδιο εξέγερσης, το οποίο είχε αναλάβει ο Ιωάννης Ράλλης, Χιώτης, Φιλικός, έμπορος στην Οδησσό. Όμως, άλλοι Χιώτες έμποροι τον έπεισαν ότι κάτι τέτοιο θα ήταν επικίνδυνο, ενώ συμφώνησε και ο Υψηλάντης.

Μία πιο σοβαρή προσπάθεια ξεσηκωμού ξεκίνησε όταν ο Αντώνης Μπουρνιάς (Χατζηαντώνης), Χιώτης στην καταγωγή, αξιωματικός του Ναπολέοντα στην εκστρατεία του στην Αίγυπτο, αποβιβάστηκε στη Σάμο και ζήτησε τη συνδρομή του Λυκούργου Λυκοθέτη, ηγέτη της σαμιακής επανάστασης. Έτσι, στις 10 Μαρτίου 1822, ο Αντώνης Μπουρνιάς έφτασε στη Χίο με ένα στρατιωτικό σώμα 1.500 αντρών.

Η απόβαση ήταν αιφνιδιαστική και οι Τούρκοι κλείστηκαν στο φρούριο. Ο ξεσηκωμός της Χίου εξόργισε τον σουλτάνο, που έλαβε σκληρά μέτρα. Αρχικά, διέταξε τη θανάτωση τριών προκρίτων που είχαν συλληφθεί το 1821 αλλά και 60 εμπόρων στην Κωνσταντινούπολη. Παράλληλα, έστειλε τον οθωμανικό στόλο με 46 πλοία υπό τη διοίκηση του Καρά Αλή για να καταστείλει την επανάσταση στο νησί με 7.000 στρατιώτες.

Η ελληνική αντίδραση άργησε. Μόνο οι Ψαριανοί έστειλαν βοήθεια στους Χίους, η οποία όμως δε στάθηκε ικανή να αποτρέψει την καταστροφή. Οι κάτοικοι εγκατέλειψαν την πόλη και κατευθύνθηκαν προς το εσωτερικό του νησιού. Στις 31 Μαρτίου 1822, Μεγάλη Παρασκευή, οι Τούρκοι πυρπολούν τον ναό της Τουρλωτής και δίνεται το σύνθημα για το κάψιμο της πόλης. Το Μεγάλο Σάββατο, 1η Απριλίου 1822 καίγεται η Σχολή της Χίου και ακολουθούν σφαγές. Στις 2 Απριλίου, ανήμερα της Κυριακής του Πάσχα, 15.000 Τούρκοι κατευθύνθηκαν προς το μοναστήρι του Αγίου Μηνά, όπου είχαν καταφύγει περίπου 3.000 Έλληνες. Επειδή αρνήθηκαν να παραδοθούν, οι Τούρκοι τους έσφαξαν και πυρπόλησαν τη μονή. Το ίδιο συνέβη και στη Νέα Μονή. Την επόμενη μέρα επιτέθηκαν στο χωριό Άγιος Γεώργιος όπου βρίσκονταν 2.300 επαναστάτες.

Οι Σαμιώτες επαναστάτες εγκατέλειψαν το νησί, καθώς ο Καρά Αλή, στις 5 Απριλίου ανακοίνωσε τη χορήγηση αμνηστίας, μέσω των προξένων της Αγγλίας και της Αυστρίας που βρίσκονταν στη Χίο, στους κατοίκους υπό τον όρο να επιστρέψουν στις περιοχές που εγκατέλειψαν. Γράφει ο Ν.Σπηλιάδης για τους προξένους: «Έδραμον εις τα όρη, εις τα παράλια και εις όλα τα μέρη, κηρύττοντες αμνηστίαν, εκθειάζοντες των ευσπλαγχνίαν των Τούρκων, προσκαλούντες τους Χριστιανούς εις υποταγήν και υποσχόμενοι προς αυτούς όλην την ασφάλειαν».Οι κάτοικοι πείσθηκαν και επέστρεψαν, παραδίνοντας τα όπλα τους. Οι Τούρκοι εξαπέλυσαν όλη την εκδικητική τους μανία, προβαίνοντας σε λεηλασίες, σφαγές, εμπρησμούς, βιασμούς, και αιχμαλωσίες. Τους επόμενους τέσσερις μήνες, φτάνουν Τούρκοι κατάδικοι από τις απέναντι τουρκικές ακτές με σκοπό τους φόνους, τις δηώσεις και τα λάφυρα. Υπολογίζεται ότι κατέφθασαν 40.000 Τούρκοι άτακτοι αυτήν την περίοδο. Ταυτόχρονα ο Βαχήτ Πασάς αναγγέλλει τη διαταγή του σουλτάνου να θανατώνονται βρέφη έως 3 ετών , αγόρια και άνδρες άνω των 12 ετών , γυναίκες άνω των 40 ετών , να αιχμαλωτίζονται κορίτσια και γυναίκες από 3 έως 40 ετών και αγόρια από 3 έως 12 ετών. Γλίτωναν μόνο όσοι ασπάζονταν το μωαμεθανισμό.

Το αποτέλεσμα ήταν ο θάνατος περίπου 40.000 ανθρώπων, πολλές χιλιάδες άνθρωποι αιχμαλωτίσθηκαν, ενώ τα γυναικόπαιδα πωλούνταν ως δούλοι σε σκλαβοπάζαρα. Λιγότεροι από 2.000 παρέμειναν στο νησί, καθώς πολλοί το εγκατέλειψαν για να σωθούν . Ο Βαχίτ πασάς, Τοποτηρητής της Χίου, που κατέγραψε τα όσα συνέβησαν, αναφέρει χαρτακτηριστικά: «τους μεν ηλικιωμένους επέρασαν (οι μουσουλμάνοι) γενναιότατα εν στόματι μαχαίρας, παρομοίως και τας ηλικιωμένας γραίας, την δε κινητήν περιουσίαν αυτών ελεηλάτησαν … τας δε ωραίας κόρας των και τους τρυφερούς νεανίσκους των ηχμαλώτισαν. Το αίμα έρρευσε ποταμηδόν …».

Ο Γάλλος περιηγητής Πουκεβίλ, σημειώνει πως τα πτώματα των σφαγιασμένων Χίων, «συνόδευαν» τα διερχόμενα πλοία που πήγαιναν από τη Χίο στη Μικρά Ασία: «Συσσωρευθέντα πέριξ των πλοίων δεν αφήκαν πλέον τα πλευρά αυτών. Ηκολούθησαν τους αύλακες δί ων αι τρόπιδες (καρίνες) ώργουν το κύμα, πολλά δε, ως απαίσιος συνοδεία, αφήκοντο ούτω μέχρι Τσεσμέ και εις τον Κόλπον της Σμύρνης…».

Η σφαγή της Χίου προκάλεσε μεγάλο κύμα προσφύγων προς τα Ψαρά, τις Κυκλάδες και την Πελοπόννησο. Η νοσταλγία για την πατρίδα τους οδήγησε πολλούς Χίους να επιστρέψουν στο νησί, από τον Οκτώβριο του 1822 , παρόλο που αυτό βρισκόταν υπό τουρκική κατοχή. Όσοι δεν επέστρεψαν σχεδιάζανε την ανακατάληψη του νησιού τους. Μάλιστα, χαρακτηριστική υπήρξε η αποτυχημένη επιχείρηση του Γάλλου φιλέλληνα Φαβιέρου (1827-1828), που προετοιμάστηκε από Χίους πρόσφυγες.

Η καταστροφή του νησιού και η ανελέητη σφαγή συγκίνησε τόσο τους Έλληνες όσο και τους Ευρωπαίους. Το φιλελληνικό κίνημα ενισχύθηκε από τον αποτροπιασμό για τις φρικαλεότητες των Τούρκων. Η ελληνική κυβέρνηση κατηγορήθηκε καθώς δεν μπόρεσε να αντιδράσει εγκαίρως. Η εκδίκηση ήρθε από τον ελληνικό στόλο, από τον πλοίαρχο των Ψαρών, τον Κωνσταντίνο Κανάρη, τον επονομαζόμενο μπουρλοτιέρη, ο οποίος μαζί με τον Υδραίο Ανδρέα Πιπίνο, πυρπόλησε στις 7 Ιουνίου τη ναυαρχίδα του τουρκικού στόλου, που ήταν αγκυροβολημένη στο λιμάνι της Χίου, σκοτώνοντας 2.000 άντρες, ανάμεσα τους και τον ίδιο τον Καρά Αλή.

Η σφαγή της Χίου αποτέλεσε μια από τις τραγικότερες στιγμές της ελληνικής Επανάστασης και της ιστορίας του τόπου μας, που ενέπνευσε ανθρώπους των γραμμάτων και των τεχνών.

schooltime!
Share:

Lady mastiha! Το πρώτο μισό του 20ού αιώνα

Έχω γυρίσει πολλά μέρη του κόσμου, αλλά νομίζω ότι η Χίος είναι η μάνα του λικέρ!

Διαβάζοντας ένα άρθρο που μιλάει για το λικέρ μαστίχας της κ  Μερόπης Παπαδοπούλου μου κέντρισε το ενδιαφέρον, γιατί δεν το είχα ξανά ακούσει αυτό το κομμάτι.

  Όταν οι άνδρες βρίσκονταν για «ένα ουζάκι», οι κυρίες οργάνωναν μια «μαστίχα»! Το πρώτο μισό του 20ού αιώνα η «μαστίχα» ήταν μία από τις must εκδηλώσεις που συνήθιζαν να οργανώνουν με ευλάβεια οι Αθηναίες αστές στα σπίτια τους.
Συναντιόνταν 11.00 με 13.00, έπιναν λικεράκι μαστίχας και τσιμπολογούσαν μπισκοτάκια και γλυκά. Κλασικό γυναικείο ποτάκι η μαστίχα, πώς αλλιώς; Αφού οι γυναίκες πρώτες αντιλαμβάνονται ότι
 η νοστιμιά μπορεί να κρύβει και ευεργετικά στοιχεία.

 Και οι μαγικές θεραπευτικές ιδιότητες της μαστίχας ξεκινούν από την ευεργετική επίδραση στα δόντια και στην αναπνοή -οι σουλτάνες των Οθωμανών κάθε πρωί μασούσαν νηστικές μαστίχα-, για να περάσουμε στην αντιοξειδωτική, αντιμικροβιακή δράση και να καταλήξουμε στην άριστη χωνευτική της ιδιότητα.

Εγώ γνώρισα το λικέρ στην Χίο. Μέσου τις δουλειάς μου έχω γυρίσει όλα τα χωριά τις Χίου και έχω μπει σε πάρα πολλά σπίτια, Εκτός από το λικέρ μαστίχα, έχω δοκιμάσει γεύσεις από λικέρ που δεν μου περνούσε από το μυαλό ότι μπορεί να γίνουν λικέρ.
Και μιλάμε πάντα για σπιτικά λικέρ από μερακλήδες κυρίες τις παλιάς εποχής και λίγο της νέας γενιάς. Το σημαντικό είναι ότι μαθαίνουν οι εγγονές, τις παλιές συνταγές και όχι οι κόρες, μου έχει πει το 90% των γιαγιάδων. Πάντα έκπληκτος δοκίμαζα και δοκιμάζω νέες γεύσεις! Αυτό είναι ένα κεφάλαιο που κάποια στιγμή θα ασχοληθώ.

Και ξαναπάμε πάλι στο Λικέρ μαστίχας.

Έχω κάνει και δικό μου λικέρ μαστίχας ( ΕΔΩ Η ΣΥΝΤΑΓΕΣ)  !!

Εδώ και λίγα χρόνια λοιπόν η μαστίχα -που πέρασε κάποιες δεκαετίες εξαφάνισης- έκανε ένα δυναμικό come back.
 Κάποια μοδάτα εστιατόρια άρχισαν να τη σερβίρουν παγωμένη σε κομψά ποτηράκια μετά το δείπνο και έκανε θραύση.
Τώρα έχουν το έχουν βάλει στο μενού τους και τα ποιο μικρά εστιατόρια!

Έτσι, άνοιξε ένας καινούργιος δρόμος για το παραδοσιακό λικέρ με τη χιώτικη καταγωγή. Ένας δρόμος που προσαρμόστηκε στις σύγχρονες απαιτήσεις.
Έτσι, εκτός από τα παραδοσιακά λικεράκια μαστίχας, εμφανίστηκαν τα αποστάγματα μαστίχας και οι premium εκδοχές.
Γιατί οι σημερινές γυναίκες δεν οργανώνουν πια πρωινές «μαστίχες», αλλά ένα κοκτέιλ θα το πιουν μετά το γραφείο, γυρίζοντας σπίτι.
Και γιατί, παρακαλώ, αυτό το κοκτέιλ να μην έχει το ακαταμάχητο άρωμα της μαστίχας, το γεμάτο μνήμες;

Βάλτε λοιπόν μια μαστίχα on the rocks με μία φέτα λεμόνι και πάμε κατά Χίο μεριά !!μας λέει η κ Μερόπη!



Share:

Το Σκλαβωμένο παπαδοπαίδι

Το Μιχάλη του παπά Μηνά το γιο τον καλό καιρό τον πιάσανε σκλάβο οι Τούρκοι στα Ψαρά. 

Ήταν επτά χρόνων, τον πουλήσανε και τον αγόρασε ένας Τούρκος πλούσιος και τον πήρε στην Πόλη.

 Εκεί τον ετούρκεψε και τον έμαθε γράμματα και του δωσε μεγάλη θέση στο τελωνείο της Πόλης. Κάποτε πήγε στην Μέκκα με πολλούς άλλους Τούρκους να γίνει Χατζής.

 Στην επιστροφή τους έπιασε παλιόκαιρος και αράξανε στο λιμάνι της Χίου. Εδώ τους κάνανε καραντίνα και τους πήγανε στο Λαζαρέτο, σημερινό Σκυλιτσειο Νοσοκομείο. Εκεί εκάμανε καραντίνα. 

 Μέσα στα κάγκελα της καραντίνας που βρίσκονταν ο Μιχάλης, είδε μια γυναίκα να περνά και να πηγαίνει για τον Βροντάδο. Ήτανε η Μαρού του Κοντού και ύστερα από τόσα χρόνια που' χε να την δει, την εγνώρισε επειδή ήταν γειτόνοι και λεει σε έναν Τούρκο που ήξερε τα Ρωμέικα να της φωνάξει: Κυρά!! Για έλα εδώ. Γνωρίζεις τον παπά Μηνά; Αυτή του απαντά: γειτόνοι ειμαστε και δεν τον γνωρίζω; Πες του πως ο γιος του ο σκλαβωμένος ο Μιχάλης είναι εδώ στην καραντίνα. Η γυναίκα λοιπόν από την χαρά της πέταξε τα ψώνια που κρατούσε και τρέχει στον Βροντάδο και το λέ του παπά. 

Ο παπάς το βάλε στα πόδια και τρεχε. Τρέξανε και τα αδέλφια, συγγενείς και ξένοι να πάνε να δουν τον σκλαβωμένο. Ήταν Σαββατόβραδο απόψαλμα ,του εσπερινού.

 Ο χατζή Δημήτρης ο Βολίκας, συγγενης του παπά, προύχοντας του χωριού και επίτροπος της εκκλησίας, του φωνάζει και του λέει: Παπά Αντώνη, έχε το νου σου, πρόσεχε μην είναι κανένας απατεώνας και σου ανάψει καμία φωτιά στο κεφάλι. Ξέρεις τους Τούρκους πως δεν χορετεύουνε.

  Ο πάπας πήγε στην καραντίνα αλλά που να δώσει εμπιστοσύνη που ήταν τριάντα χρόνων παλικάρι και είχε είκοσι χρόνια να τον δει; Του λέει ο Δραγουμάνος: Παπά εφέντη, αυτός είναι ο γιος σου ο Μιχάλης που τον πιάσανε σκλάβο και θέλει να έλθει στο σπίτι σου. Ο πάπας λοιπόν του απαντά: Που θα καταλάβω ύστερα από είκοσι χρόνια πως είναι το παιδί μου; Ο Μιχάλης λέει μονομιάς τουρκικά στο Δραγουμάνο του: Για πες του παπά μου, δεν είχε η άμια η Μαριγώ του Βολικά ένα σκυλάκι και της το κλεψα; Ο πάπας πάλι δεν πίστεψε και ο Μιχάλης λέει Τούρκικα: Δεν είμαι εγώ παπά Μηνά παιδί; και έκλαψε. Δεν είχαμε, λέει, μια κουντουρουδιά ομπρός στο σπίτι μας κι ήπεσα κάτω και χτύπησα στο χέρι; κι ανεμπουκώνει το μπράτσο του και δείχνει το σημάδι. Τότε ο παπάς τον θυμήθηκε ,τον γνώρισε και ρίχτηκε πάνω στο παιδί του, τ' αγκάλιασε, το φιλούσε και έκλαιγε. Μιχάλη μου, παιδί μου, Μιχάλη μου 

Μπαμπά μου, μπαμπά μου λέει ο Μιχάλης. 

   Τώρα πατέρας και παιδί αγκαλιάζονται, φιλιούνται και κλαίνε από χαρά. 

   Από την καραντίνα δεν ήταν εύκολο να φύγει. Αλλά επειδή ήτανε μεγάλο πρόσωπο, του δωκαν την άδεια και βγήκε έξω με την υπόσχεση πως θα πάει πάλι. Εκείνος όμως ήλθε στον Βροντάδο τον πιάσανε στις διασκεδάσεις ,τα τραγούδια και του χορούς και έτσι έμεινε έξω χωρίς να βάλει ο νους του πως ήταν καμία φορά στην Πόλη. 

Ένα διάστημα ο Μιχάλης προσκυνούσε σαν Τούρκος. Με κανέναν τρόπο δεν ήθελε να παρατήσει το ναμάζι του. Ο παπά Μηνάς κατάκαρδα λυπόταν γι αυτό. 

Εγώ, έλεγε, ο λειτουργός του Υψίστου να έχω γιό Τούρκο. Θεέ μου φώτισέ τον να αρνηθεί την παλαιάν εκείνην πλάνην και έμπλησον αυτόν της εις σε πίστεως και ελπίδος και αγάπης.

 Έτσι καθημερινά προσευχόταν ο παπάς και ο Θεος ήκουσε την δέησή του. Κι η παπαδιά για το χατίρι του Μιχάλη καλούσε τα κορίτσια της γειτονιάς στο σπίτι τους και πιάνανε χορό. Η Ζαμπελού του Σιδέρα εσυμπάθησε τον Μιχάλη, ετραγουδουσε και έλεγε: 

Κομμάτια κ'αν με κάμετε,

Θρούβαλα σαν το ρύζι 

Όλοι η Τουρκιά και αν μαζευτεί 

Δεν μας αποχωρήζει .

Βασιλικό' χω στο νερό

Για του παπά Μηνά τον γιο.

Γραμματισμένε να σε πω 

Για κοντυλογραμμένε 

Για μόσκο από τον Γιαμπέ 

Λιγνέ και ζαχαρένιε.

  Ο Μιχάλης εσυμπάθησε και αυτός την Ζαμπελού και της τραγούδησε: 

Μπιρ ακρεντίλ ντε ντιν σανάμ 

Γκιουλού φαγιά κουάρσι.

Μπιρ ακρεντίλ ντε ντιν σανάμ

Σακίν νονού μαγιάρσι 

  Και ο Μιχάλης πήγε την Μεγάλη Παρασκευή το βράδυ στην εκκλησία. Εκεί με μεγάλη κατάνυξη και ευχαρίστηση παρακολούθησε την ακολουθία του Επιταφίου, εθαύμασε το μεγαλείο και την δόξα της εκκλησίας και από τότε δεν ξαναπροσκύνησε πια Τούρκικα. Μια μέρα είπε στην παπαδιά: Μάνα, εγώ το Ζαμπελού θα πάρω. Έτσι λοιπόν κάμανε τα σιάσματα με την ευχή των γονιών τους κι' εμπαρκάρισε και ο Μιχάλης με το καραβάκι του θείου του, του Καπετάν Νικολό του Φραγκάκη, τ' αδελφού της μάνας του, για το ταξίδι με την συμφωνία να δουλέψει και να ετοιμαστεί και στον γυρισμό νά'ρθει να παντρευτεί. Αλλά ο Μιχάλης στο ταξίδι κρύωσε, πούντιασε και γύρισε στην πατρίδα άρρωστος βαριά. Ο γιατρός ο Ντομίνικος φίλος άκρος του παπά, τον κουράριζε. Όταν είδε τον Μιχάλη, μέρα την ημέρα να πηγαίνει στο χειρότερο και ελπίδα σωτηρίας να μην υπάρχει, λέει του παπά: Παπά Αντώνη να πάρεις το παιδί σου να το πας στην Τήνο να αποθάνει, γιατί αν πεθάνει στην Χίο θα σου το πάρουν οι Τούρκοι και θα το θάψουν κατά την πίστη τους. 

  Ο πάπας λοιπόν πήρε τον Μιχάλη, τον έβαλε σε ένα καΐκι και αναχώρησε για την Τήνο. 

  Πότε έφυγε από την Χίο, ποτέ έφθασε στην Τήνο και τί απέγινε ο Μιχάλης, θα μας το πει τώρα το ληξιαρχικό βιβλίο του παπά Μηνά, που σώζεται στα χέρια του γράφοντος και που είναι τρισεγγόνι του παπά: 

1844 Αυγούστου 17.

Ήφυγα από την Χιόν. Εριβάρινσα στην Τήνο στις δεκαεννιάν.

Ήλαβεν το κοινόν χρέος ο γιος μου ο Μιχάλης Αυγούστου 28, ημέραν Δεπτέραν, περαζμένο το μεσημέριν ώρες 3. 

Εθάψαμέ τον στη Βαγγελίστριαν σε μαρμαρίτικο μνήμα νούμερον 56 στην καινούριαν κόσταν ταγιού Γιαννιού την ημέρα απόψαλμα της λουτουργιάς τον εθάψανε. 

Εξόδεψα δρ.25

Στον γιατρόν 10.


Διήγημα ιστορικό του αείμνηστου παπά Μάρκου Αγ. Βασιλάκη.

Πηγή Μάρκος Τσαμπλακος 

Share:

Αρνητική κριτική σε κατάστημα από εξαγριωμένο πελάτη λόγου μάσκας

Οι μάσκες είναι στο επίκεντρο πολλών συζητήσεων (αυτές τις μέρες). 

Και ενώ το μεγαλύτερο μέρος της κοινωνίας τις βλέπει ως σωσίβιους καθώς μια πληθώρα επιστημονικών μελετών έχουν δείξει ότι είναι κρίσιμες για την καταπολέμηση του κοροναϊού, ορισμένοι σκεπτικιστές όμως εξακολουθούν να μην είναι πεπεισμένοι.

Είναι δικαίωμα  τους δε λέω αλλά όταν πρόκειται για υγεία και νόμους δεν παίζεις με αυτά.

Έτσι λοιπόν ένας ιδιοκτήτης καταστήματος έλαβε μια κριτική με 1 αστέρι από έναν εξαγριωμένο πελάτη που έδειξε ότι το συγκεκριμένο κατάστημα ήταν το χειρότερο μέρος στη γη για αγορές.

 Αλλά ο ιδιοκτήτης συνειδητοποίησε ότι έπρεπε να κάνει το σωστό και απάντησε στο παράπονο του πελάτη δίνοντας την δική του πλευρά στην ιστορία.

«Το να γράφεις μια άσχημη κριτική σε κάθε πηγή που μπορείς να βρεις δεν θα μας εμποδίσει να προστατεύσουμε αυτό που είναι σημαντικό για εμάς», δήλωσε ο ιδιοκτήτης . 

Σύντομα κατέστη σαφές ότι η απογοήτευση του πελάτη προήλθε από το γεγονός ότι του αρνήθηκαν να τον εξυπηρετήσουν εάν δεν φορούσε μάσκα ενώ ήταν στο κατάστημα.
 
Λόγω της παγκόσμιας πανδημίας, πολλές δικαιοδοσίες απαιτούν από τα άτομα να φορούν μάσκα σε όλους τους δημόσιους χώρους, συμπεριλαμβανομένων των καταστημάτων λιανικής και τροφίμων και άλλων επιχειρήσεων. 
Αλλά κανένας ιδιοκτήτης και υπάλληλοι της επιχείρησης δεν είναι ποτέ ασφαλής από έναν πελάτη που αρνείται να φορέσει μάσκα, είτε ευγενικά είτε επιθετικά.

Ως αποτέλεσμα, οι επιχειρήσεις μπορούν να μην εξυπηρετήσουν έναν μη καλυμμένο πελάτη.

Μπορούν όμως να ικανοποιούν τον πελάτη με εναλλακτικές λύσεις για αγορές όπου δεν υπάρχει επαφή εάν προλάβουν να τον ειδοποιήσουν....
Share:

Δεν γεννήθηκαν όλοι ο Steve Jobs.


 Σε έναν κόσμο που κυβερνάται από την τεχνολογία και τα κοινωνικά μέσα, πολλοί άνθρωποι αγωνίζονται να συμβαδίσουν με τα ολοένα και πιο περίπλοκα ηλεκτρονικά. 
Οι ηλικιωμένοι παίρνουν συμβουλές από τα «παιδιά που γνωρίζουν την τεχνολογία» και οι μητέρες μας ανακαλύπτουν πώς να ανεβάζουν ιστορίες Instagram.
Με τόσους πολλούς ανθρώπους που αγωνίζονται ακόμη με την τεχνολογία και τα ηλεκτρονικά που έχουν γίνει όλοι μέρος της καθημερινής μας ζωής τις τελευταίες δεκαετίες, δεν μπορούμε παρά να αναρωτηθούμε τι πήγε στραβά.
π.χ(Οταν σου ζητάνε να διορθώσεις το τηλέφωνό της γιατί "Το εξωτερικό ρολόι δείχνει πάντα την λανθασμένη ώρα)και δεν έχει βγάλει μετά από μέρες το αυτοκόλλητο από την οθόνη

 Πρέπει να κατηγορούμε τα μαθήματα τεχνολογίας που κανείς δεν κοίταξε σοβαρά; 

Ή μήπως είναι πραγματικά έλλειψη υπομονής για την εκμάθηση νέων πραγμάτων; Ίσως η ίδια η κοινωνία να έχει εγκαταλείψει την παλαιότερη γενιά, η οποία έχει διαχωριστεί λόγω της αποτυχίας της να χρησιμοποιήσει νέους τεχνολογικούς τρόπους επικοινωνίας και ζωής;

Οι ειδικοί έχουν πολλούς λόγους για το φαινόμενο, αλλά οι περισσότεροι συμφωνούν ότι δημιουργώντας καινοτομία και ωθώντας την τεχνολογία στο δυναμικό της, δημιουργήσαμε νέα προβλήματα στην πορεία.
 Για παράδειγμα, ο Larry Masinter, πρωτοπόρος στο Διαδίκτυο, δήλωσε : «Η τεχνολογία και η κοινωνική καινοτομία που αποσκοπούν να ξεπεράσουν τα αρνητικά της ψηφιακής εποχής πιθανότατα θα προκαλέσουν επιπλέον αρνητικές συνέπειες. 
Τα παραδείγματα περιλαμβάνουν: τον αποκεντρωμένο ιστό, κρυπτογράφηση από άκρο σε άκρο, AI και μηχανική μάθηση, κοινωνικά μέσα. "

Εν τω μεταξύ, ο Peter Lunenfeld, καθηγητής σχεδιασμού, τεχνών μέσων μαζικής ενημέρωσης και ψηφιακών ανθρωπιστικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, στο Λος Άντζελες, προβλέπει ότι οι λύσεις σε αυτά τα πρόσφατα αναδυόμενα προβλήματα θα δημιουργήσουν νέα ζητήματα και ενδέχεται να καταλήξουμε σε έναν φαύλο βρόχο. «Θα χρησιμοποιήσουμε την τεχνολογία για να λύσουμε τα προβλήματα που δημιουργεί η χρήση της τεχνολογίας, αλλά οι νέες διορθώσεις θα φέρουν νέα ζητήματα», δήλωσε.

εδώ η γιαγιακα μεγεθύνει το κείμενο..
Share:

Ο ερασιτέχνης φωτογράφος, Αλέξης Αλεξανδρής εκπροσωπεί επάξια την χώρα μας σε διεθνείς διαγωνισμούς.

 Ο ερασιτέχνης φωτογράφος,  Αλέξης Αλεξανδρής  εκπροσωπεί επάξια την χώρα μας σε διεθνείς διαγωνισμούς.

Έχουν περάσει οκτώ χρόνια από τότε που ξεκίνησε να ασχολείται ερασιτεχνικά με τη φωτογραφία και πρόσφατα είχε τη χαρά να λάβει την πρώτη θέση μεταξύ των ελληνικών συμμετοχών στον παγκόσμιο διαγωνισμό Wiki Loves Monuments.

 Πρόκειται για έναν διεθνή διαγωνισμό φωτογραφίας μνημείων πολιτιστικής κληρονομιάς, που οργανώνεται από παραρτήματα και ομάδες χρηστών του Wikimedia, από το 2016 και στην Ελλάδα. 

Αναγνώστες και χρήστες της Wikipedia, επαγγελματίες και ερασιτέχνες φωτογράφοι καλούνται να φωτογραφίσουν μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς και να ανεβάσουν τις φωτογραφίες τους στο Wikimedia commons, ώστε να χρησιμοποιηθούν στη Wikipedia. 

Σε εθνικό επίπεδο «προκρίνονται» δέκα φωτογραφίες στον τελικό, από τις οποίες επιλέγεται η κορυφαία για κάθε χώρα.

Έμαθε τυχαία για τον διαγωνισμό, μια μέρα που αναζητούσε πληροφορίες για την ελληνική χλωρίδα και πανίδα στη Wikipedia. Η συμμετοχή του ήταν μια εντυπωσιακή, ιδιαίτερα ατμοσφαιρική, σχεδόν μυστηριακή φωτογραφία της Ιεράς Μονής Ρουσάνου, στα Μετέωρα, από παλιότερο ταξίδι του στην περιοχή.

skai.gr

 Αλέξης Αλεξανδρής: «Ο διαγωνισμός ήταν μνημεία παγκόσμιας κληρονομίας, στην Ελλάδα και πήρα το πρώτο βραβείο.Σε λίγες ημέρες θα βγουνε τα αποτελεσματα από το παγκόσμιο διαγωνισμό που συμμετέχει η φωτογραφία μου και με ενημερωσαν ότι είμαι μέσα στη 15νταδα ανάμεσα από χιλίαδες συμμετοχές... Ο συγκεκριμένος διαγωνισμός καλύπτεται και από το ρεκόρ γκίνες.»


Ξεκίνησε φωτογραφίζοντας αθλητικά στιγμιότυπα σε αγώνες και αργότερα σπούδασε την τέχνη της φωτογραφίας στο ΙΕΚ Καρδίτσας. Η φύση παραμένει εδώ και χρόνια το αγαπημένο του θέμα.

Share:

Μεταφορική "ΟΠΟΥΘΕΛΩΤΑΠΑΩ", λέγετε παρακαλώ..

Το παρακάτω περιστατικό εκμυστηρεύτηκε ένας φίλος, που αποφάσισε να συζήσει μαζί με την κοπέλα του, από την μια έρωτας μεγάλος από την άλλη να μην πληρώνουν και 2 ενοίκια ξεχωριστά  


Αφού πρώτα βρήκαν το σπίτι που θα μείνουν η επόμενη κίνηση ήταν η μεταφορά των πραγμάτων από τα δυο σπίτια στο ένα και μοναδικό καλύβη τους.

Χαριτολογώντας λέει ...Να μετακομίσω ήθελα. 

Πάμε να δούμε το σκηνικό που έζησε 

- Μεταφορική "ΟΠΟΥΘΕΛΩΤΑΠΑΩ" , λέγετε παρακαλώ..

- Ναι, γεια σας!! Πρόκειται να μετακομίσω σε μια βδομάδα και ήθελα να ρωτ..

- Που μένετε και που θέλετε να πάτε; 

- Καταρχάς πρόκειται να μεταφέρουμε πράγματα στη νέα διεύθυνση από δύο σπίτια. 

- Δεν καταλαβαίνω...

- Θέλω να αδειάσουμε δύο σπίτια για να τα μεταφέρουμε σ' ένα τρίτο..

- Συγγνώμη, αλλά δεν καταλαβαίνω..

- Θα πρέπει να μεταφέρετε στην νέα διεύθυνση που θα σας δώσω έπιπλα από δύο διαφορετικά σπίτια. Αυτά που αφήνουμε. 

- Πόσοι είστε; 

- Μισό λεπτό. Να τα πάρουμε απ' την αρχή.. Εγώ έχω μια σχέση και μένω στα Πατήσια. Η κοπέλα μένει στον Ταύρο. Θέλουμε να ζήσουμε μαζί επειδή τελικά με τύλιξε και με έβαλε στο βρακί της. 

- Ω, τώρα κατάλαβα. Και που θα τα πάμε; 

- Πάλι στον Ταύρο αλλά σ άλλη διεύθυνση. 

- Άρα παίρνω τα πράγματα από Πατήσια και τα πάω Ταύρο. 

- Ναι, αλλά πρώτα θα περάσετε κι από το ήδη υπάρχων σπίτι στον Ταύρο για να το αδειάσουμε κι εκείνο και να τα πάμε όλα μαζί στη νέα διεύθυνση!! 

- Φεύγετε από τον Ταύρο για να πάτε στον Ταύρο;; 

- Σπίτι αλλάζω κύριε, όχι Δήμο. 

- Και τα Πατήσια που κολλάνε; 

- Βρε άνθρωπε μου, ΕΓΩ ΜΕΝΩ ΠΑΤΉΣΙΑ. Έχω σπίτι εγώ εδώ.. το πληρώνω μεροδουλι μεροφαι. Έχω τα πράγματα μου εδώ μέσα.. Πρέπει πρίν παραδώσω το σπίτι να το αδειάσω. 

- Μισό λεπτό. Εσείς μένετε Πατήσια. Σωστά; 

- Σωστά! 

- Στον Ταύρο πόσα σπίτια έχετε; 

- Στον Ταύρο μένει η κοπέλα μου. Το ξενοικιάζει κι εκείνη το σπίτι της και πάμε σ' ένα άλλο.. ΜΕΓΑΛΎΤΕΡΟ. ΝΑ ΧΩΡΆΜΕ ΚΑΙ ΟΙ ΔΥΟ. 

- Πάλι στον Ταύρο όμως, έτσι;; 

- Μήπως υπάρχει κάποιος άλλος εκεί κοντά να του μιλήσω μια στιγμή; 

- Γιατί; Δώσε μου τις διευθύνσεις να τις σημειώσω..

- Λοιπόν, πρώτα θα περάσετε από τα Πατήσια στην διεύθυνση τάδε, φορτώνετε και αμέσως μετά πηγαίνετε στην οδό τάδε στον Ταύρο να φορτώσετε κι από κει κι έπειτα πάμε στην διεύθυνση τάδε στον Ταύρο να ξεφορτώσουμε!! 

- Πολύ ωραία, κατάλαβα.  Δώστε μου το ονοματεπώνυμο σας..

- Συμεωνίδης Σοφοκλής.

- Στα κουδούνια πρέπει να γράφει το όνομα σας..

- Γιατί κούριερ είστε; Στο δικό μου σπίτι το γραφει. Στης κοπέλας μου γράφει το δικό της. Στο νέο σπίτι το κουδούνι του δικού μας διαμερίσματος γράφει Αναγνώστου. 

- Αναγνώστου σας λένε ή Συμεωνίδη; 

- Άντε πάλι.  Εμένα με λένε Συμεωνίδη. Το γράφει και στο κουδούνι στα Πατήσια. Στο σπίτι της κοπέλας γράφει Τερεζάκη. Στο νέο σπίτι γράφει Αναγνώστου. Δεν το έχουμε αλλάξει. Γράψτε το κινητό μου. Δεν χρειάζεται το κουδούνι. Εγώ έτσι κι αλλιώς εκεί θα είμαι..θα σας περιμένω. 

- Να περάσουμε τώρα στις λεπτομέρειες.. Για τι πράγματα μιλάμε; 

- Ηλεκτρικές συσκευές, κρεβάτια, καναπέδες..

- Εργατικά θα χρειαστείτε; 

- Μόνο για τα Πατήσια. Στον Ταύρο έχω δικούς μου ανθρώπους να βοηθήσουν να τα ανεβάσουμε. 

- Θα αμπαλαρετε εσείς τις συσκευές; 

- Το έχω κάνει ήδη. 

- Να ορίσουμε μέρα; 

- Ναι, εγώ δυστυχώς την άλλη εβδομάδα είμαι φουλ πρωινός στη δουλειά με καμία πιθανότητα να αλλάξω το πρόγραμμα. Έχω ρεπό την Κυριακή. Γίνονται μεταφορές την Κυριακή; 

- Φυσικά. Θα σας καλέσουμε πάλι σε δύο μέρες να φιξαρουμε την ώρα. 

- Έγινε. Ευχαριστώ πολύ.. Γεια σας. 

- Γεια σας κύριε Αναγνώστου. 

- ΔΕΝ ΜΕ ΛΈΝΕ ΑΝΑΓΝΏΣΤΟΥ. 

- Ε και πως σε λένε; 

- Αγάπη πες με όπως και να λέγομαι. Άστο γάμησε το. Δεν θα μετακομίσω. Θα χωρίσω. ΚΑΙΝΑΠΑΝΑΓΑΜΗΘΕΙ. 


 Δεν ήθελε ρε παιδί μου ο άνθρωπος. ΔΕΝ ΉΘΕΛΕ. 


Υ.Γ Τελικά την έκανα την μετακόμιση με άλλη εταιρία. Μη σας φάει και η έγνοια μου.

Share:

Η συγκλονιστική περιγραφή της δασκάλα για την ώρα του σεισμού

 Η συγκλονιστική περιγραφή από τη δασκάλα για την ώρα του σεισμού

Είπα να κλείσω τη διδασκαλική μου πορεία στο χωριό του παππού και της γιαγιάς μου ,στο λατρεμένο χωριό του πατέρα μου. Είπα να διδάξω στις ίδιες αίθουσες που δίδαξαν οι γονείς μου, να ολοκληρώσω το έργο που ξεκίνησαν .Έμοιαζε με όνειρο!
Τέλη Σεπτεμβρίου πήρα με απόσπαση θέση στο σχολείο του χωριού μου…Τάξη:Πέμπτη …Όλα έμοιαζαν τέλεια…Εξαιρετικο ,ζεστό καλωσόρισμα από διευθυντή και συναδέλφους.
Χαρά, γαλήνη, ευτυχία.
3 Μαρτίου 2021…Μάθημα :Ιστορία…
Ώρα 12:05…Πετάχτηκε κάποιος μαθητής μου ” Κύρια έχει μια βδομάδα τώρα που κάνει μικρούς σεισμούς” “Τι λέτε παιδιά να κάνουμε μια άσκηση σεισμού τώρα;” τα ρώτησα κι εκείνα απάντησαν καταφατικά.
12:15…Αφού κάναμε την άσκηση , συνεχίσαμε το μάθημα…
12:16…Η ΑΠΟΛΥΤΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ …Η άσκηση έγινε γεγονός!!!!Η δόνηση τρομακτικη!!!Τα παιδάκια μου ,μπήκαν κάτω απ’ τα θρανία.
Με τα χεράκια τους έπιαναν γερά τα πόδια των θρανιωντους γιατί η ένταση ήταν τρομερη και τραβούσε τα θρανία μακριά τους.
Οι τοίχοι άρχισαν να τρίζουν, σκόνη παντού ,δε βλέπαμε τίποτα!!!! Ουρλιαχτά, κλάματα ,πανικός…”Κυρία κυρία τι γίνεται; Βοήθεια….”Μέσα στη σκόνη, στο απόλυτο χάος ,προσπαθούσα να τα πλησιάσω να δω αν είναι όλα καλά…
Κι ανοίγει η οροφή…Πέτρες, χώματα, κόντρα πλακέ, πεφταν με δύναμη στα θρανία και έσπαζαν πάνω τους…
Παραπατωντας, έπιανα όπου μπορούσα και πήγαινα από το ένα θρανίο στο αλλο…ΣΤΑ ΤΥΦΛΑ…”Κουράγιο ,παιδιά, θα τελειώσει, λίγο υπομονή.
Μιλήστε μου, είστε καλά;” Φωνουλες ακουγόταν…πότε θα τελειώσει ρωτούσαν.
ΤΟΤΕ άρχισα να σκέφτομαι τους δικούς μου…δε θα τους ξαναδώ….είναι το τέλος.
Ένα λεπτό…μόνο ένα λεπτό χρειάστηκε και τα διέλυσε όλα…Σταμάτησε για λίγο …”Τώρα,Όλγα ,είπα” Τους φωνάζω να πιάνονται γερά από ότι βρουν και με προσοχή να κατέβουν κάτω…
Πατάμε πάνω σε πέτρες,κόντρα πλακέ, χώματα , η σκόνη μέσα στο στόμα,στη μύτη στα μάτια.
Κατεβαίνουμε τα σκαλιά…Στην αγκαλιά μου έχω τον Γρηγοράκη και το Μαράκι!!!.
“Λίγο ακόμα Παναγία μου, λίγο ακόμα”………..ΕΞΩ…..ΓΟΝΕΙΣ…ΚΛΑΜΑΤΑ…ΑΓΚΑΛΙΕΣ…Τα παιδιά ψάχνουν τους γονείς…κι εκείνοι τα παιδιά τους.
Η γη αρχίζει και πάλι να τρέμει …ΟΜΩΣ ΕΙΜΑΣΤΕ ΟΛΟΙ ΚΑΛΑ…!!!!!
3 Μαρτίου 2021…Το σχολείο μένει έρημο…μόνο του…χωρίς την ψυχή του…Μας αποχαιρετά…
Κάπου το “βλέπω” να χαμογελά…σαν να μου λέει “Τα καταφέραμε!!!!”.Η Παναγία μας έχει όλους αγκαλιά.
Έκανε το θαύμα της!!!!!ΣΙΓΟΥΡΑ ΤΟ ΘΑΥΜΑ ΤΗΣ!!!!
ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΠΑΝΑΓΙΑ ΜΟΥ!!!!!!!!!!!
Τίποτα πια δε θα ναι το ίδιο….
Όμως και πάλι θα τα καταφέρουμε!!!!!!!!!!
Όλγα Παπακώστα


Share:

One thought on “ΜΑΣΤΙΧΟΔΕΝΤΡΑ ΧΙΟΥ”

Με τα μάτια της μικρής Μαρκέλας απο το 6ο ΔΣ Πατρων της Εης τάξης.

Το φυτό της μαστίχας, ο σχίνος, (επιστημονικά Pistacia lentiscus) είναι αειθαλής πυκνόφυλλος θάμνος, ο οποίος ανήκει στην οικογένεια της τερεβίνθου (Terebinthus lentisca Chia). Mπορεί να φτάσει και το ύψος των τριών μέτρων.
 Έχει απλωμένα κλαδιά και ανοιχτό ή σκούρο σταχτί κορμό, ανάλογα με την ηλικία του. Η επιφάνεια του κορμού του έχει ακανόνιστες πλάκες, σαν ρυτίδες, όπως το πεύκο. 
Ευδοκιμεί στο νησί της Χίου και μόνο στα νότια χωριά της, τα λεγόμενα Μαστιχοχώρια, ευδοκιμεί και καλλιεργείται μία ιδιαίτερη ποικιλία σχίνου, ο μαστιχοφόρος σχίνος (Pistacia lentiscus var. Chia), από τον οποίο εξάγεται η φυσική ρητίνη ή μαστίχα, το σπουδαιότερο προϊόν του νησιού, το οποίο στηρίζει και την τοπική οικονομία.

 Το όνομα προέρχεται από την λέξη masticare (μασώ). Πολλές φορές έχουν γίνει προσπάθειες να παραχθεί μαστίχα από το φυτό αυτό σε άλλα μέρη του πλανήτη, αλλά το μόνο εκτός Χίου μέρος που καλλιεργεί επιτυχώς μαστίχα (Αν και σε μικρές ποσότητες), είναι η χερσόνησος του Τσεσμέ. 
 Κατά την παράδοση της Χίου, οι σκίνοι άρχισαν να δακρύζουν όταν μαρτύρησε ο Άγιος Ισίδωρος από τους Ρωμαίους, περί το 250 μ.Χ.. Οι Ρωμαίοι κυνήγησαν τον Άγιο Ισίδωρο επειδή ήταν Χριστιανός. Ο Άγιος για να ξεφύγει, τράπηκε σε φυγή κοντά στα Μεστά. 

Εκείνη τη στιγμή εμφανίστηκε ένας άσπρος ίππος με τον οποίο έφτασε ως τα Νότια χωριά της Χίου επειδή δεν άντεχε άλλο αφού είχε τραυματιστεί σοβαρά. Τότε έκατσε κάτω από ένα σκίνο. Ο σκίνος τον λυπήθηκε για τα βασανιστήρια του και δάκρυσε. Τα δάκρυα του ευωδίασαν και τότε δημιουργήθηκε το δάκρυ του Αγίου Ισιδώρου που μέχρι σήμερα το ονομάζουμε μαστίχα.

Για να επιτευχθεί η παραπάνω διαδικασία απαιτούνται και τα απαραίτητα εργαλεία. Συγκεκριμένα για το καθάρισμα της βάσης των σκίνων, δηλ. των τραπεζιών , χρησιμοποιούνται μυστριά, τσάπες και αξίνες. Για το κέντημα απαιτούνται τα παραδοσιακά εργαλεία κεντητήρι, τραβηχτήρι και σφυράκι. Για το μάζεμα είναι απαραίτητα τα τιμητήρια και τα πανέρια. Τέλος για το καθάρισμα της μαστίχας πρέπει να υπάρχουν ιδανικά μυτερά μαχαιράκια, σινιά (μεγάλα χάλκινα ταψιά) και ένα κόσκινο.

Στην Ανάρτηση της έχει και βίντεο από καθάρισμα μαστίχας του κ Αναγνωστου και το chiosfotos.gr

6Ο ΔΣ ΠΑΤΡΏΝ – ΤΠΕ – Ε2′ ΤΆΞΗ

ΚΑΝΙΣΤΡΑ ΜΑΡΚΕΛΛΑ

Το διάβασα στο blogs.e-me.edu.gr 
Ψηφιακή Εκπαιδευτική Πλατφόρμα e-me
για μαθητές, μαθήτριες και εκπαιδευτικούς.
Share:

ΔΗΜΟΦΙΛΗΣ

> Ελπίζουμε να βασιστούμε σε πιστούς αναγνώστες και όχι σε ακανόνιστες διαφημίσεις. Ευχαριστώ!

Φόρμα επικοινωνίας

Όνομα

Ηλεκτρονικό ταχυδρομείο *

Μήνυμα *

Αναζήτηση αυτού του ιστολογίου

Blog Archive

Recent Posts