Έφυγαν όλοι μα ο Άγιος Ισίδωρος και η Μαστίχα «έμειναν»

Κάθε χρόνο, κάθε καλοκαίρι στη νότια Χίο και αποκλειστικά και μόνο εκεί, ένα δένδρο κλαίει!

Φώτο - Μαρία Κογιαλου!! 

Κλαίει απ’ την αρχαιότητα, απ’ την εποχή της Ρωμαϊκής κατάκτησης της νήσου, από την εποχή του Αγίου Ισιδώρου. Ρωμαίοι, Άραβες, Σαρακηνοί, Γενουάτες, Τούρκοι κατακτητές πέρασαν απ’ τη Χίο, πέρασαν κι έφυγαν….

Έφυγαν όλοι μα ο Άγιος Ισίδωρος και η Μαστίχα «έμειναν» στο νησί ίσως σύμβολα αιώνιας Αθανασίας μέσα στην απεραντοσύνη του σύμπαντος…

Κάθε χρόνο, κάθε καλοκαίρι ένα δέντρο κλαίει! Για να το διαπιστώσετε δεν έχετε παρά να επισκεφθείτε την ακριτική Χίο και πιο συγκεκριμένα το νότιο τμήμα του νησιού, τα Μαστιχοχώρια όπως λέγονται τα χωριά του νησιού εδώ που φύεται –αποκλειστικά και παγκόσμια- η μαστίχα (σκίνος-μαστιχόδεντρο) ή αλλιώς το δέντρο που κλαίει…..


Αλήθεια, γιατί κλαίει ο σχίνος κι από πότε;

Σαν πολύτιμος κρύσταλλος στάζει

απ’ τον κορμό του σχίνου η μαστίχα.

Άγιος Ισίδωρος…

250 μ.Χ. Το νησί της Χίου βρίσκεται υπό Ρωμαϊκή κατοχή και στο λιμάνι του νησιού είναι αγκυροβολημένο ένα τμήμα του Ρωμαϊκού στόλου. Ανάμεσα στους αξιωματικούς των πληρωμάτων είναι κι ένα νεαρό αγόρι μόλις 22 ετών, ο Ισίδωρος, γιος πλούσιου εμπόρου της Αλεξάνδρειας της Αιγύπτου με καταγωγή όμως από τη Χίο.
Ο Ισίδωρος έχει ασπασθεί κρυφά τον Χριστιανισμό. Προδίδεται στον Ρωμαίο Ναύαρχο, συλλαμβάνεται, τον βασανίζουν και ομολογεί την πίστη του στη νέα θρησκεία. Έρχεται ο πατέρας του από την Αλεξάνδρεια και προσπαθεί να μεταπείσει τον νεαρό Ισίδωρο να επιστρέψει στη θρησκεία τους το δόγμα των Εθνικών.
Ο Ισίδωρος μ’ όλο το νεανικό του ενθουσιασμό ναι μεν χαίρεται που βλέπει τον πατέρα του αλλά αρνείται να επιστρέψει στην ειδωλολατρία επιβεβαιώνοντας τα λόγια του Κυρίου: «Παραδώσει εις θάνατον πατήρ τέκνον» (Ευαγγ. Ματθαίος) και….

Ο Ισίδωρος θα δεχτεί άγρια επίθεση από τον φανατικό ειδωλολάτρη πατέρα του, είναι δε τόσο βάρβαρα τα χτυπήματα στον νεαρό Ισίδωρο που ο σκληρός θάμνος κάτω απ’ τον οποίο τον χτυπάει ο πατέρας του θα ….. λυγίσει από τη βία που αντικρίζει και θα πονέσει και θα δακρύσει για τα μαρτύρια που βλέπει να υποφέρει ο νεαρός Ισίδωρος……

Όχι! Δεν θα λάβεις μάχαιρα,

είπε ο σχίνος.

Κι έσταξε το μυρωδάτο δάκρυ του,

αντίδωρο στη μαχαιριά που

λάβωσε το κορμί του.

Ποιήτρια: Τζένη Συρρή-Χαννάκη

Και: «Ταις προς τον Κτίστην ευχαίς σου συ εχαρίτωσας, το αποστάζον δάκρυ, εκ των σχίνων της Χίου, και τούτω σε δυνάμεις ενέθου πολλάς, διό χαίρουσα σύμπασα, ως ευεργέτην η Νήσος ανευφημεί, και προστάτην επιγράφεται».

Ήχος α΄. Των ουρανίων Ταγμάτων

Ο πολιούχος του νησιού της Χίου Άγιος Ισίδωρος μαρτύρησε το 250 περίπου μ.Χ., η μνήμη του τιμάται στις 14 Μαΐου στην Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία και στη Δυτική Καθολική Εκκλησία - όπου είναι εξίσου αγαπητός και δημοφιλής Άγιος (Sant’ Isidoro)-, μία μέρα μετά, στις 15 Μαΐου.

Σημείωση: Μαστιχοφόρος Σκίνος.

Δενδρύλλιο του γένους Πιστάκη, ιθαγενείς της μεσογείου και Κανάριων Νήσων μόνο που η ποικιλία Pistacia lentiscus varchia, κοινώς μαστιχοφόρος σκίνος της Χίου ευδοκιμεί -αποκλειστικά- στο νότιο τμήμα της Χίου και εδώ γίνεται και η συστηματική καλλιέργειά της όταν μετά από εντομές στα δενδρύλλια μία ουσία, ελαιορητίνη ουσία, παρουσιάζεται με μορφή ημιδιαφανών, υποκίτρινων και κιτρινωπών κόμβων γνωστών κοινώς με το όνομα δάκρυα της μαστίχας.

Με την φίλη μας Τασσώ Γαΐλα Αρθρογράφος-Ερευνήτρια

Share:

Read More

Ανεμπικαριά VS European Commission

 Χίος! Όλα τα μυστικά που αποκαλύπτει η φύση, η ιστορία, ο πολιτισμός, η παράδοση, η λαογραφία και η τέχνη της -για να μην πω η επιστήμη- μπορείς να τα ανακαλύψεις σε ένα μοναδικό προϊόν.

 Όχι, δεν είναι η μαστίχα. Είναι η “σούμα”, η οποία παράγεται την εποχή αυτή, εδώ και τρεις αιώνες, και ΜΟΝΟ στα χωριά μας με απόσταξη σύκων. 

Τα σύκα έχουν μαζευτεί ήδη από τον Αύγουστο, απλώνονται στον ήλιο για δυο-τρεις βδομάδες, ώσπου να ξεραθούν, και μετά ζυμώνονται για 30-40 ημέρες σε βαρέλια γεμάτα με νερό, εφόσον δεν προστεθεί μαγιά για να επιταχύνει τη ζύμωση. Το καλοκαίρι ψάχναμε με τη Μαίρη μια συκιά γεμάτη, μήπως κόψουμε κανένα και δεν βρίσκαμε. «Εμ, δεν έχετε αφήσει σύκο για σύκο, τα μαζεύετε όλα για σούμα», μου είπε! Και πού; Σε ένα νησί με χωριό που ονομάζεται Συκιάδα!

Όταν ξεκινήσει η αποστακτική περίοδος, το δίμηνο Νοεμβρίου-Δεκεμβρίου, τα σύκα βράζουν σε χάλκινα καζάνια, άμβυκες όπως ονομάζονται, και με αλκοολική ζύμωση μεταβάλλουν τα σάκχαρά τους σε οινόπνευμα που φθάνει 60-70% (!) ανάλογα με ποια κομμάτια του σύκου ρίχνει στο καζάνι ο παραγωγός. Τσίπουρο, ρακή και λοιπά αποστάγματα από σταφύλια ακολουθούν. Συνεπώς η σούμα κάνει και για εντριβές, ιδίως μετά από τη δεύτερη απόσταξη που ανεβάζει τον αλκοολικό βαθμό και την ποιότητα.

Εδώ και χρόνια ήθελα να γράψω όχι για τη διαδικασία της απόσταξης αλλά για τη μυσταγωγία που την περιβάλλει και εξελίσσεται γραμμικά επί ώρες με έναν δυνατό σαγηνευτικό συνδυασμό της ρέουσας σούμας με τα κοψίδια, των εξωραϊσμένων για την περίσταση ιστοριών με τα αστεία, του διονυσιακού χορού με τα τραγούδια, με πρωτεύον σολιστικό όργανο το κλαρίνο.

Δεν πρόκειται για πανηγύρια -από αυτά έχουμε πολλά στο νησί, ίσως τα περισσότερα στην Ελλάδα. Ούτε για τοπικά κοινωνικά happenings. Αυτές οι «καθισιές», όπως τις λέμε, είναι μια μορφή θεατρικών παραστάσεων που ανεβαίνουν απ’ το βορρά μέχρι το νότο του νησιού στα 30-40 αποστακτήρα, ανεμπικαριά ή νεμπικαριά ή καζαναριά.

Ξεκινούν πριν τον βρασμό των σύκων και φουντώνουν όταν αρχίζει να ρέει η σούμα. Πρωταγωνιστούν όλοι! Μουσικοί, φίλοι, γείτονες, γνωστοί και άγνωστοι, επισκέπτες ή περαστικοί. Οι πάντες είναι ευπρόσδεκτοι από τους ιδιοκτήτες των καζανιών -τους αμβυκούχους -έχουν και σύλλογο! Όλα για το κέφι και την παράσταση-παράδοση, αφού δεν υπάρχει κέρδος.

Ο νόμος επιτρέπει μόνο μικρή παραγωγή για ιδιοκατανάλωση και όχι μαζική για εμπορία. Αν με ρωτήσετε τι είναι τελικά όλα αυτά, θα έλεγα ότι είναι τρόπος ζωής, όχι πολύ υγιεινός αλλά ευτυχώς μόνο για ένα μόνο δίμηνο.

Κάθε παραγωγός έχει τον τρόπο του στη σούμα να ρυθμίζει την ποιότητα και τη γεύση. Άλλοι προσθέτουν, κατά τη διάρκεια του καζανίσματος, φυσικά αρωματικά: γλυκάνισο ή λίγη μαστίχα και άλλοι φρούτα: μήλα, πορτοκάλια μανταρίνια, κυδώνια που δίνουν ιδιαίτερη γεύση και άρωμα.

Ο καθένας ό,τι θέλει. Στα βόρεια λένε πως παίζει ρόλο το υψόμετρο. Στα νότια το καλό το σύκο. Ο φίλος μου ο Ρυμικής λέει ότι το αποτέλεσμα κρίνεται από την κατάσταση στην οποία θα σε βρει η επόμενη μέρα, ανεξάρτητα από την ποσότητα που κατανάλωσες. Και συμφωνώ! Πάντως εγώ προτιμώ τη σούμα σκέτη. “Χωρίς”, όπως γράφουν στα βαρελάκια που την αποθηκεύουν.

Τα στιγμιότυπα που μοιράζομαι μαζί σας είναι από τις δυο τελευταίες “παραστάσεις”. Το Σάββατο στα Αγιάσματα, στη βόρεια Χίο, στο ανεμπικαριό του φίλου μου Κώστα Ρυμική με πουλόβερ. Την Κυριακή στα Μεστά, στη νότια Χίο, στο ανεμπικαριό του άλλου φίλου μου Γιώργου Πανάδη με πουκάμισο. Και του χρόνου λοιπόν!

Κώστας Μουσουρούλης  European Commission

Share:

Read More

Ταλίμι και Δετός - ΜΟΣΤΡΑ 2023

Με μεγάλη επιτυχία ολοκληρώθηκαν Τυρινή Κυριακή οι αποκριάτικες εκδηλώσεις του Μορφωτικού Εκπολιτιστικού Ομίλου Θυμιανών με την τέλεση του εθίμου της Μόστρας αλλά και με την πραγματοποίηση του  Καρναβαλιού Θυμιανών που ακολουθεί.

Η Μόστρα Θυμιανών «κατέβηκε», ξεκινώντας από τα ξωκκλήσια του χωριού ,Άγιο Γιάννη Στενακούσσων και Άγιο Δημήτρη Χτιστών και αφού έγινε πέρασμα του εθίμου μέσα από τα νεκροταφεία, δίνοντας φόρο τιμή στους προγόνους, τα δύο Σινάφια – Αδελφάτα , χορεύοντας τον πολεμικό χορό «Ταλίμι», κινήθηκαν στο κέντρο του χωριού.

Το έθιμο της Μόστρας ολοκληρώθηκε με τον επινίκιο χορό «Δετό των Θυμιανών» και το δέσιμο των λαβάρων των συναφιών στα κάγκελα του Άγιου Ευστρατίου .

Αμέσως ξεκίνησε μεγάλη καρναβαλική παρέλαση, με εννέα άρματα και 13 θεματικά πληρώματα φτιαγμένα όλα από τα χέρια των εθελοντών μας. Ο Καρνάβαλος Πειρατής σκόρπισε το χαμόγελο του, η Χιώτισσα με τη μαστίχα ,τις λαλάδες, τη ναυτοσύνη και τις ρουκέτες της, το παιδικό άρμα Baby Shark, οι Κλόουν, ο Γυρυώνης με τα στοιχεία της φύσης, η Ανακύκλωση , το καλάθι της νοικοκυράς- νοικοκυρές σε απόγνωση- ΜΟSTRA PASS, Homo Electronicus, Mostra NTM, επίσκεψη Αράβων, Λεωφορείο ο Πόθος και Disco girl -Καυτά κορίτσια. 

Ο Dj  Γιάννης Φρονιμάκης φρόντισε τη διασκέδαση και να ανεβάσει το κέφι στους χιλιάδες επισκέπτες μας!

Ευχαριστούμε θερμά όλους τους εθελοντές και τις εθελόντριες που εδώ και μήνες χτίζουν καθημερινά και πολυδιάστατα το έθιμο της Μόστρας και το Καρναβάλι Θυμιανών, τους/τις μουσικούς της Μόστρας , τους μαχητές Βρακάδες και Πειρατές, τα πληρώματα, το 1ο και 2ο Νηπιαγωγείο Αγίου Μηνά ,το Δημοτικό Σχολείο Αγίου Μηνά, το Μουσικό Σχολείο Χίου  και τους συλλόγους  "Εκπολιτιστικό Σωματείο Καλλιμασιας Πρόοδος Καλλιμασιάς" και "Εταιρία Γονέων Ατόμων Νοητικά Υστερούντων", καθώς και τα μέλη των πολιτιστικών εργαστηρίων του ΜΈΌΘ, που συμμετείχαν στην παρέλαση.

Tους ευφάνταστους κουδουνάτους μας.

Τα Σινάφια, τους επιτρόπους και τις επιτρόπισσες του Αγίου Γιάννη Στενακούσσων και Αγίου Δημητρίου Χτιστών.

Τους κατοίκους της Κοινότητας Θυμιανών.

Τους συνδιοργανωτές μας ,Τοπική Κοινότητα Θυμιανών, Δήμο Χίου , Ν.Π.Δ.Δ Δήμου Χίου και Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου .

Το Γραφείο Τουρισμού Δήμου Χίου και τη ΔΙΑΝΟΧ.

Το Περιφερειακό τμήμα Χίου Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού,

Τη μπάντα κρουστών Brasilionico,

Το 8ο Σύστημα Αεροπροσκόπων Χίου, τους Ποδηλάτες Χίου και το ChiosRunning Σύλλογος Αθλητών Υγείας Χίου καθώς και το τμήμα τροχαίας Χίου και τη Πυροσβεστική Χίου που μας βοήθησαν στην ομαλή διεξαγωγή της Μόστρας.

Τα Τοπικά ΜΜΕ και την ΕΤ3. 

 

Όλους τους χορηγούς μας που από το 2020 περιμένουν καρτερικά  αλλά και τους νέους χορηγούς μας.

Τους επαγγελματίες που στήριξαν τις ιδέες μας και δούλεψαν ακούραστα για την εκδήλωση.

Τέλος όλους τους επισκέπτες και επισκέπτριες που μας τίμησαν με την παρουσία τους.

Μόστρα - Καρναβάλι Θυμιανων!

Και του χρόνου!

Καλή Σαρακοστή!

Share:

Read More